این را تصور کنید: همه چیز برای شما در سر کار خوب پیش می‌رود. به نظر می‌آید که کارتان را خوب انجام می‌دهید و مدیرتان راضی است. ناگهان فرصت ترفیع در کار برایتان پیش می‌آید. همه همکارانتان شما را تشویق به قبول کردن آن می‌کنند. آن کار، پستی مهم با کلی مسئولیت بیشتر است و درست همان‌طور که به نظر می‌رسد همه معتقدند باید آن را قبول کنید، شما هم این کار را میکنید. آن کار را می‌گیرید، اما بسیار پرزحمت‌تر است. ناگهان مجبورید زودتر سرکار حاضر شوید و دیرتر کارتان تمام می‌شود، با شکوه و گلایه مواجه می‌شوید و همه چیز چپ و راست به مشکل برمی‌خورد. دیر وقت به خانه می‌روید و در خانه هم کار میکنید. آخر هفته‌ها کار میکنید. با همسر خود جر و بحث میکنید و دست از ورزش کردن بر می‌دارید. وقت برای دیدن دوستانتان ندارید. یکهو زندگی‌تان زیر و رو می‌شود. کار همه چیز را تحت کنترل گرفته است.
در این بخش من در مورد ایده ایجاد توازن سالم‌تر کار-زندگی صحبت می‌کنم.
توصیه: از گفتن «من وقت ندارم» خودداری کنید. این فقط استرس ایجاد می‌کند. شما همانقدر وقت دارید که آلبرت اینشتین، میکل آنجلو، مهانداس گاندی و لئوناردو داوینچی داشتند. در عوض، به خود بگویید «من در این لحظه اولویت‌های دیگری دارم» یا «چطور می‌تونم وقت بیشتری پیدا کنم؟» یا این که «می‌تونم اون کار رو بعد از 22 جولای بکنم.» استفاده از این نوع گفتار شما را در کنترل زندگی‌تان قرار می‌دهد.
ایجاد توازن کار-زندگی
تعادل صحیح کار-زندگی مفهومی گسترده است که شامل اولویت‌بندی درست بین مقتضیات کاری (حرفه، رسالت، بلندپروازی، موفقیت مالی) و زندگی (خانواده، سلامت، تفریح، اوقات فراغت، معاشرت اجتماعی، شکوفایی معنوی) می‌باشد.
در اینجا شیوه‌هایی برای پیشرفت در توازن کار-زندگی‌تان آورده شده است:
- کار خود را با دقت انتخاب کنید. همه با هم متفاوت هستند. شاید یک نفر عاشق کار کردن به عنوان جراح مغز باشد، اما کس دیگری دوست داشته باشد در غذاخوری بیمارستان غذا درست کند. شما استعدادها و شخصیت منحصر به فرد خود را دارید. پس سعی کنید زمینه‌ای کاری را انتخاب کنید که از آن خوشتان می‌آید. انتخاب کردن کاری که از لذت ببرید مدیریت توازن کار-زندگی‌تان را بسیار آسان‌تر می‌کند. در حالت ایده‌آل، شما شغلی را می‌خواهید که هر روز صبح مشتاقانه منتظر آن باشید، و با نوعی حس رضایت خاطر به خانه بیایید. اگر شغل نامناسبی دارید یا این که در مسیر شغلی نامناسبی هستید، به فکر برداشتن قدم‌هایی برای تغییر باشید. از کتاب‌های بسیار خوب در مورد تغییر مسیر شغلی می‌توان از چتر نجات شما چه رنگی است؟ (What Color Is Your Parachute) نوشته ریچارد نلسون بولس و کاری که برای انجام آن متولد شدیم (The Work We Were Born To Do) نوشته نیک ویلیامز نام برد.
- بدانید که کی کار کردن را شروع و تمام کنید. وقتی که سرکار هستید، کار کنید. سخت کار کنید تا به موقع کارتان را تمام کنید. اما وقتی پایان روز فرا می‌رسد، کار کردن را متوقف و وقت خود را صرف دیگر بخش‌های مهم زندگی‌تان، مثل خانواده، دوستان و فعالیت‌های سرگرم‌کننده کنید. موفقیت مستلزم خیلی چیزهای بیشتر از موجودی حساب بانکی‌تان، موقعیت شغلی‌تان و این که چقدر فرد شناخته‌شده‌ای هستید است. تمام این‌ها زودگذر هستند. به این فکر کنید که مردم در مراسم خاکسپاری‌تان چه چیزهایی ممکن است بگویند – آنها احتمالاً در مورد این که شما چه نوع آدمی بودید و سخاوتمندی شما صحبت می‌کنند، نه این که بر روی چند نفر پا گذاشتید تا به نوک نردبان شغلی خود برسید.
- پر شور باشید، نه حریص. لذت واقعی در کار از ارضا کردن شور و هیجان‌تان می‌آید، نه این که فقط بر روی بازده مالی تمرکز کنید. اگر کاری را انجام دهید که به آن علاقه شدید داشته باشید، به شما مزد مالی داده می‌شود چرا که خدمات مفیدی ارائه میکنید. با این حال، تمرکز کردن فقط بر روی پول منجر به اضطراب و استرس در هنگام بالا و پایین رفتن موجودی بانکی‌تان می‌شود. اگر در طول روز با شور و هیجان کار کنید با احساس آرامش و خشنودی به خانه می‌آیید.
- نگرش خود را عوض کنید. اگر زیاد کار میکنید و تحت استرس هستید، تغییری کوچک در شیوه نگرش می‌تواند تفاوتی بزرگ ایجاد کند. من چندین دفعه شغل‌هایی را انتخاب کرده‌ام که منجر به کاهش حقوق شده است، ولی قطعاً ارزشش را داشت. پیش آمده که کاری را فقط به خاطر دشوار دادن آن انجام داده‌ام. من به چیزی نیاز دارم که به آن اعتقاد داشته باشم. اگر زندگی خانگی و شخصی‌تان به دلیلی مقتضیات بیش از حد کاری در رنج است، به فکر این باشید که شغلی کم زحمت‌تر و جالب‌تر پیدا کنید.
- اهداف شخصی داشته باشید. بیشتر شغل‌ها این روزها نیازمند هدف‌گذاری هستند. این استراتژی مؤثر است، پس به فکر برقراری تعادل بین آنها با اهداف شخصی باشید. شاید بخواهید ورزش جدیدی را امسال شروع کنید، برای سفر دور دنیا ظرف مدت چند سال برنامه‌ریزی کنید یا این که هر سال حداقل یک تعطیلات خانوادگی داشته باشید. چرخ زندگی را کامل کنید تا بتوانید بهتر تصمیم بگیرید که بر کدام بخش زندگی‌تان تمرکز داشته باشید. اهداف دست‌یافتنی تعیین کنید، آنها را بنویسید و هر هفته پیشرفت خود را بررسی کنید.
- نمای بازتر را ببینید. من ایده کوچکی برای راه‌اندازی یک شرکت داشتم و خیلی زود هم چرخ آن را به گردش در آوردم. با چند نفر شریک شدم، اما بالاخره اختلاف نظرها آشکار شد. من بدون مذاکره و تفکر کافی عجله کردم. در ابتدا کمی احساس سرخوردگی بهم دست داد. بعد پیش خود فکر کردم، «بذار چیزها رو از نمای بازتر نگاه کنم.» برای دیدن نمای بازتر، از خود بپرسید «چرا این کار رو می‌کنم؟» پاسخ من ارائه مهارت‌های کسب آرامش به افراد بیشتری بود. با آن هدف بدیهی اما واضح من قادر بودم که با شفافیت بیشتری در جلسات مذاکره شرکت کنم.
توصیه: همان طور که عنوان کتاب نوشته شده توسط نویسنده، روان‌درمانگر و سخنران انگیزشی فقید، ریچارد کارلسون بیان می‌کند: به خاطر چیزهای کوچک به خود زحمت نده… و همه چیزها کوچک هستند، از خود بپرسید: این مشکلی که الان با آن مواجه هستید، در مدت یک ماه آینده چطور به نظر خواهد رسید؟ یا در مدت یک سال؟ یا این که، قدمی به عقب بردارید و به همه چیز از نمای کلی نگاه کنید.
یادآوری: از طبیعت درس بگیرید. خورشید صبح طلوع می‌کند، پرندگان و زنبورها با کار کردن و چهچهه زدن مشغول جنب و جوش و فعالیت هستند. وقتی خورشید غروب می‌کند، همه چیز آرام می‌گیرد و وقت استراحت فرا می‌رسد. کشف برق باعث شده است که ارتباط ما با این توازن طبیعی قطع شده باشد. سعی کنید برای چند روز، هفته یا حتی یک عمر با طبیعت در توازن زندگی کنید. یادتان باشد که زمانی برای شروع و پایان کار کردن وجود دارد.
تعیین اولویت‌ها و چشم‌اندازهایتان
شما یک وجود انسانی هستید، نه یک عمل انسانی.
جان کابات زین
اگر در ایجاد تعادل بین کارهایتان با سایر مقتضیات زندگی‌تان دچار مشکل هستید، تنها نیستید. افراد بسیاری زیر بار کارهایی که باید به پایان برسانند هستند، چه در سرکار و چه در خانه.
شاید قادر نباشید مقدار زمانی که سر کار سپری میکنید را کنترل کنید، ولی در خارج از محیط کار می‌توانید بعضی چیزها را تحت کنترل داشته باشید. انرژی خود را معطوف مدیریت آن زمان کرده و آن را عاقلانه مصرف کنید.
بیشتر بخوانید -> سخنان بزرگان در مورد آرامش
این‌ها توصیه‌هایی برای بهبود قسمت «زندگی» توازن کار-زندگی شماست:
- فعالیت‌های «زندگی» را در تقویم خود وارد کنید. وقتی که هفته یا ماه خود را برنامه‌ریزی میکنید، دوستان و خانواده را در دفترچه یادداشت روزانه خود وارد کنید. قرار ملاقات با دوستتان در پایان هفته چیزی است که مشتاقانه منتظرش باشید و باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید. انتظار کشیدن برای فعالیتی لذت‌بخش می‌تواند به اندازه خود آن فعالیت سرگرم‌کننده باشد.
مثلاً، وقتی با دوستتان دیدار میکنید، دفتر روزانه خود را درآورید تا بتوانید برای ملاقت بعدی برنامه‌ریزی کنید. یا این که برای سفری تفریحی با فرزندانتان هر جمعه بعدازظهر برنامه بگذارید.
- یادتان باشد که چیزهای کوچک هم به حساب می‌آیند. اگر این امکان برایتان وجود ندارد که هر روز از اداره زود خارج شوید، فقط یک شب در هفته این کار را کنید. اگر برایتان دشوار است که زمانی برای رفتن به تعطیلات فراهم کنید، یک آخر هفته در سال را به خود استراحت دهید. ارزش تغییرات کوچک را دست کم نگیرید.
- کمی ورزش در برنامه روزانه‌تان جای دهید. ورزش کردن بسیار بیشتر از وقتی که می‌گیرد به شما وقت می‌دهد. شما در سرکار هوشیارتر و متمرکزتر هستید و در خانه نیز انرژی بیشتری برای همسر، خانواده، دوستان و سرگرمی‌های خود دارید. سعی کنید که صبح‌ها زودتر از خواب بیدار شوید یا این که از ساعت ناهار برای ۲۰ دقیقه پیاده روی سریع یا دویدن استفاده کنید.
- فعالیت‌های روحیه‌بخش را افزایش و فعالیت‌های طاقت‌فرسا را کاهش دهید. فهرستی از تمام فعالیت‌هایی که در یک روز معمولی انجام می‌دهید تهیه کنید. حرف «ر» را کنار فعالیت‌های روحیه‌بخشی که موجب می‌شود احساس انرژی و خشنودی کنید، و حرف «ط» را کنار فعالیت‌های طاقت‌فرسایی که انرژی شما را تحلیل می‌برد قرار دهید. ببینید چه می‌توانید بکنید تا میزان زمانی که صرف انجام فعالیت‌های روحیه‌بخش میکنید را افزایش و میزان زمان صرف شده بر روی فعالیت‌های طاقت‌فرسا را کاهش دهید.
- در وظایف خانه‌داری خود تجدیدنظر کنید. بیینید که آیا تمام وظایف خانه‌داریتان ضروری هستند. اگر این طور است، می‌توانید به کسی دستمزد بدهید تا به شما کمک کند، خریدهای خود را آنلاین انجام دهید یا از فرزاندانتان بخواهید وظایف معینی را در خانه انجام دهند. حتی می‌توانید با دوستی دست به دست هم دهید تا کارهای یکدیگر را انجام دهید – مثلاً، بچه‌هایتان را به نوبت به مدرسه ببرید.
- از وقت خود نهایت استفاده را ببرید. فهرستی از تمام کارهایی که باید در شهر انجام دهید تهیه کرده و هفته‌ای یکبار آنها را انجام دهید. خلاقیت داشته باشید و روش‌های دیگری برای صرفه‌جویی در وقت پیدا کنید. این‌ها چند تا ایده دیگر برای صرفه‌جویی در زمان است:
– تلفن و اینترنت خود را وقتی که نمی‌خواهید کسی مزاحمتان شود خاموش کنید.
– به جای به تأخیر انداختن کارها، در صورت امکان آنها را همین الان انجام دهید.
– کارها را به دیگران محول کنید به جای این که بخواهید همه کار را خودتان بکنید.
– مهم‌ترین کارها را وقتی که سرحال و پرانرژی هستید انجام دهید.
– یاد بگیرید که برای درخواست دیگران از وقتتان بگویید نه. اگر این امر برایتان سخت است، با نه گفتن به درخواست‌های کوچک شروع کرده و کم کم آن را زیاد کنید.
توصیه: از خود بپرسید «چطور می‌تونم لذت بیشتری به زندگی خودم بیارم؟» با تمام گرفتار‌ی‌های زندگی، ممکن است انجام کارهایی که در واقع از آنها لذت می‌برید را فراموش کنید. خیلی احساس آرامش بیشتری خواهید داشت اگر گه‌گداری کاری را انجام دهید که عاشق آن هستید.
بخشی از کتاب آرامش فور دامیز با عنوان اصلی How To Become More Relaxed In A Day For Dummies نوشته شاماش آلیدینا (Shamash Alidina) که با ترجمه حمید پاشایی توسط انتشارات آوند دانش منتشر شده است.
مطالب زیر را نیز از دست ندهید:
زندگی هزارتویی پر پیچ و خم است، نه ماراتن
چگونه موفق شویم در حالیکه هیچ مهارت خاصی نداریم؟
14 حقیقت جالب روانشناسی که بد نیست بدانید